Podczas wizyt w urzędach niemal każdorazowo klient proszony jest o przedstawienie identyfikatora podatkowego. Zazwyczaj jest to PESEL i NIP. Zdarza się, że identyfikatory stosowane są zamiennie – podawany jest ten, który łatwiej zapamiętać. Czy to dobra praktyka? Czy można stosować te dane zamiennie? I w końcu – gdzie sprawdzić, który identyfikator należy podać wypełniając formularz lub dokument?
Identyfikator podatkowy – czym dokładnie jest?
Identyfikator podatkowy stanowi niezwykle ważną informację o podatniku. Dzięki niemu urzędy są w stanie odnaleźć danego podatnika. Stosowany jest on najczęściej podczas składania formularzy oraz dokumentów, m.in. zeznania podatkowego. Najczęściej wykorzystywanymi identyfikatorami podatkowymi są:
- PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności) – kod, który pozwala precyzyjnie zidentyfikować osobę fizyczną, składający się z jedenastu cyfr. Zawiera datę urodzenia, oznaczenie płci, a także cyfrę kontrolną.
- NIP (Numer Identyfikacji Podatkowej) – kod, który nadawany jest przez naczelnika urzędu skarbowego. Zawiera on dziesięć cyfr. Został wprowadzony dzięki ustawie w 1995 roku.
Jaki identyfikator podatkowy należy podać – NIP czy PESEL?
Wypełniając formularze lub dokumenty w urzędzie, należy zazwyczaj wypełnić pole, w którym wskazuje się identyfikator podatkowy. Każdy podatnik ma obowiązek pamiętania własnego identyfikatora podatkowego (lub posiadania przy sobie zapisanych danych) i podawania go w kontakcie z pracownikiem urzędu. Trzeba więc pamiętać o jasno określonych zasadach.
Wedle przepisów, które obowiązują:
- PESEL powinni stosować podatnicy, którzy:
- nie prowadzą działalności gospodarczej,
- nie są podatnikami VAT.
- NIP powinni stosować podatnicy, którzy:
- prowadzą działalność gospodarczą,
- są podatnikami VAT,
- są płatnikami zarówno podatków, jak i składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne.
Aby móc szybko i bezproblemowo sprawdzić, jaki identyfikator podatkowy należy zastosować, warto sprawdzić swój mikrorachunek podatkowy, tzn. rachunek, na który każdy podatnik powinien przekazywać należności, związane z PIT, CIT oraz VAT. W mikrorachunku znajduje się zarówno NIP, jak i PESEL. Jego sprawdzenie pozwoli zaznajomić się z informacją, który identyfikator należy stosować. Należy skorzystać z tej możliwości w momencie, gdy podatnik nie jest tego do końca pewny, np. w sytuacji, gdy prowadzi nierejestrowaną działalność gospodarczą.
NIP i PESEL – kto i kiedy je nadaje?
W przypadku osoby fizycznej, która nie posiada NIP, zakłada działalność gospodarczą i składa wniosek o wpis do CEIDG, numer identyfikacji podatkowej uzyskuje się dzięki wnioskowi rejestracyjnemu CEIDG-1.
Jeżeli osoba fizyczna nie prowadzi działalności gospodarczej bądź też prowadzi działalność gospodarczą bez wpisu do CEIDG – ma obowiązek złożyć wniosek NIP-7 w urzędzie skarbowym, który podlega danemu adresowi zamieszkania. Osoba prawna bądź jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej zgłasza formularz NIP-2. Nadany identyfikator podatkowy znajduje się w KRS lub CEIDG.
Numer PESEL może być nadany z urzędu lub na wniosek. To dane, które dotyczą:
- obywateli polskich mieszkających w Polsce – PESEL nadany jest z urzędu,
- obywateli polskich mieszkających za granicą, którzy chcą mieć w posiadaniu dokument tożsamości – PESEL nadawany jest na wniosek;
- cudzoziemców mieszkających w Polsce – PESEL nadawany jest z urzędu.
Cudzoziemiec mieszkający w Polsce musi zameldować się w miejscu uznawanym za miejsce pobytu czasowego lub stałego lub czasowego.
Identyfikator podatkowy a działalność nierejestrowana
Od 2018 roku w polskim prawie możliwe jest prowadzenie działalności gospodarczej bez składania wniosku o wpis do KRS lub CEIDG, czyli tzw. działalności nierejestrowanej. Rozwiązanie to jest idealne dla początkujących przedsiębiorców, którzy chcą sprawdzić zasadność powstawania biznesu bez konieczności dopełniania formalności. Aby skorzystać z tej opcji, należy spełnić kilka ważnych warunków:
- przychody uzyskiwane z tego typu działalności w ciągu miesiąca nie mogą być wyższe od połowy wynagrodzenia minimalnego,
- przedsiębiorca musi posiadać status osoby fizycznej,
- przedsiębiorca nie może być osobą fizyczną, prowadzącą w okresie 60 ostatnich miesięcy jakąkolwiek działalność gospodarczą.
W takim przypadku identyfikatorem obowiązującym jest PESEL, ponieważ działalność nierejestrowaną prowadzą osoby fizyczne. Numer Identyfikacji Podatkowej nie jest więc nadawany, gdyż właściciel jest zwolniony z konieczności rejestracji.
Chcesz dowiedzieć się więcej o prowadzeniu działalności gospodarczej? Sprawdź naszą bazę wiedzy – źródło cennych informacji. Jeżeli potrzebujesz pomocy w zakresie finansowania przedsiębiorstw lub ciekawi Cię pojęcie faktoringu, zgłoś się do nas. Wspólnie znajdziemy dla Ciebie najlepsze rozwiązanie!
Najczęściej zadawane pytania
Kiedy jako przedsiębiorca powinienem używać identyfikatora PESEL, a kiedy NIP?
Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą i jesteś podatnikiem VAT, powinieneś używać Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP). Natomiast jeśli nie prowadzisz działalności gospodarczej lub nie jesteś podatnikiem VAT, wówczas do celów podatkowych wystarczy Twój numer PESEL. Pamiętaj, że wybór właściwego identyfikatora jest kluczowy dla prawidłowego rozliczenia się z urzędem skarbowym.
Jak uzyskać NIP lub PESEL i kto nadaje te numery?
Numer PESEL jest nadawany z urzędu obywatelom polskim mieszkającym w Polsce, a cudzoziemcom na wniosek lub w razie zameldowania na pobyt stały lub czasowy w Polsce. Natomiast NIP, czyli numer identyfikacji podatkowej, jest przydzielany przez naczelnika urzędu skarbowego. Jako przedsiębiorca, możesz uzyskać NIP składając wniosek NIP-7 (osoby fizyczne) lub NIP-2 (osoby prawne i jednostki organizacyjne) w urzędzie skarbowym. Jeśli zakładasz działalność gospodarczą i wpisujesz się do CEIDG, otrzymujesz NIP automatycznie.
Czy mogę prowadzić działalność gospodarczą, nie posiadając NIP?
Tak, istnieje możliwość prowadzenia tzw. działalności nierejestrowanej, która nie wymaga posiadania NIP. Aby skorzystać z tej formy działalności, musisz spełnić określone warunki, takie jak nieprzekraczanie połowy miesięcznego wynagrodzenia minimalnego z tej działalności. W przypadku działalności nierejestrowanej jako identyfikator podatkowy wystarczy Twój numer PESEL. Pamiętaj jednak, że taka forma działalności ma swoje ograniczenia, m.in. dotyczące skali przychodów.
Chcesz z nami porozmawiać?
Z przyjemnością odpowiemy na wszystkie Twoje pytania!
+48 800 500 600
+48 22 130 21 30
Infolinia czynna: poniedziałek - piątek, 9:00 - 17:00
Wolisz kontakt mailowy?
Napisz do nas, czekamy na wiadomość od Ciebie!
Możesz również skontaktować się z nami poprzez formularz.
Zostaw swoje dane - odzwonimy
Zwykle odpowiadamy w ciągu kilku minut.