Identyfikator podatkowy – czym jest i jak go uzyskać?

Czym dokładnie jest identyfikator podatkowy?

Identyfikator podatkowy stanowi niezwykle ważną informację o podatniku. Dzięki niemu urzędy są w stanie odnaleźć danego podatnika. Stosowany jest on najczęściej podczas składania formularzy oraz dokumentów, m.in. zeznania podatkowego. Najczęściej wykorzystywanymi identyfikatorami podatkowymi są:

• PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności) – kod, który pozwala precyzyjnie zidentyfikować osobę fizyczną, składający się z jedenastu cyfr. Zawiera datę urodzenia, oznaczenie płci, a także cyfrę kontrolną.
• NIP (Numer Identyfikacji Podatkowej) – kod, który nadawany jest przez naczelnika urzędu skarbowego. Zawiera on dziesięć cyfr. Został wprowadzony dzięki ustawie w 1995 roku.

Jaki identyfikator podatkowy należy podać – NIP czy PESEL?

Wypełniając formularze lub dokumenty w urzędzie, należy zazwyczaj wypełnić pole, w którym wskazuje się identyfikator podatkowy. Każdy podatnik ma obowiązek pamiętania własnego identyfikatora podatkowego (lub posiadania przy sobie zapisanych danych) i podawania go w kontakcie z pracownikiem urzędu. Trzeba więc pamiętać o jasno określonych zasadach.

Wedle przepisów, które obowiązują:

• PESEL powinni stosować podatnicy, którzy:
  • nie prowadzą działalności gospodarczej,
  • nie są podatnikami VAT.
• NIP powinni stosować podatnicy, którzy:
  • prowadzą działalność gospodarczą,
  • są podatnikami VAT,
  • są płatnikami zarówno podatków, jak i składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne.

Aby móc szybko i bezproblemowo sprawdzić, jaki identyfikator podatkowy należy zastosować, warto sprawdzić swój mikrorachunek podatkowy, tzn. rachunek, na który każdy podatnik powinien przekazywać należności, związane z PIT, CIT oraz VAT. W mikrorachunku znajduje się zarówno NIP, jak i PESEL. Jego sprawdzenie pozwoli zaznajomić się z informacją, który identyfikator należy stosować. Należy skorzystać z tej możliwości w momencie, gdy podatnik nie jest tego do końca pewny, np. w sytuacji, gdy prowadzi nierejestrowaną działalność gospodarczą.

Kto i kiedy nadaje NIP i PESEL?

W przypadku osoby fizycznej, która nie posiada NIP, zakłada działalność gospodarczą i składa wniosek o wpis do CEIDG, numer identyfikacji podatkowej uzyskuje się dzięki wnioskowi rejestracyjnemu CEIDG-1.

Jeżeli osoba fizyczna nie prowadzi działalności gospodarczej bądź też prowadzi działalność gospodarczą bez wpisu do CEIDG – ma obowiązek złożyć wniosek NIP-7 w urzędzie skarbowym, który podlega danemu adresowi zamieszkania. Osoba prawna bądź jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej zgłasza formularz NIP-2. Nadany identyfikator podatkowy znajduje się w KRS lub CEIDG.

Numer PESEL może być nadany z urzędu lub na wniosek. To dane, które dotyczą:

• obywateli polskich mieszkających w Polsce – PESEL nadany jest z urzędu,
• obywateli polskich mieszkających za granicą, którzy chcą mieć w posiadaniu dokument tożsamości – PESEL nadawany jest na wniosek;
• cudzoziemców mieszkających w Polsce – PESEL nadawany jest z urzędu.

Cudzoziemiec mieszkający w Polsce musi zameldować się w miejscu uznawanym za miejsce pobytu czasowego lub stałego lub czasowego.

Identyfikator podatkowy a działalność nierejestrowana

Od 2018 roku w polskim prawie możliwe jest prowadzenie działalności gospodarczej bez składania wniosku o wpis do KRS lub CEIDG, czyli tzw. działalności nierejestrowanej. Rozwiązanie to jest idealne dla początkujących przedsiębiorców, którzy chcą sprawdzić zasadność powstawania biznesu bez konieczności dopełniania formalności. Aby skorzystać z tej opcji, należy spełnić kilka ważnych warunków:

• przychody uzyskiwane z tego typu działalności w ciągu miesiąca nie mogą być wyższe od połowy wynagrodzenia minimalnego,
• przedsiębiorca musi posiadać status osoby fizycznej,
• przedsiębiorca nie może być osobą fizyczną, prowadzącą w okresie 60 ostatnich miesięcy jakąkolwiek działalność gospodarczą.

W takim przypadku identyfikatorem obowiązującym jest PESEL, ponieważ działalność nierejestrowaną prowadzą osoby fizyczne. Numer Identyfikacji Podatkowej nie jest więc nadawany, gdyż właściciel jest zwolniony z konieczności rejestracji.

Chcesz dowiedzieć się więcej o prowadzeniu działalności gospodarczej? Sprawdź naszą bazę wiedzy – źródło cennych informacji. Jeżeli potrzebujesz pomocy w zakresie finansowania przedsiębiorstw lub ciekawi Cię pojęcie faktoringu, zgłoś się do nas. Wspólnie znajdziemy dla Ciebie najlepsze rozwiązanie!

Najczęściej zadawane pytania

Czym jest identyfikator podatkowy i do czego służy?

Identyfikator podatkowy to unikalny numer przypisany podatnikowi, który umożliwia jego identyfikację w systemie podatkowym. Najczęściej spotykanymi identyfikatorami są PESEL dla osób fizycznych i NIP dla przedsiębiorców oraz firm. Identyfikator ten jest wykorzystywany w kontaktach z urzędem skarbowym, szczególnie przy składaniu deklaracji podatkowych, rozliczaniu podatków czy dokonywaniu płatności podatkowych.

Kiedy należy stosować PESEL, a kiedy NIP jako identyfikator podatkowy?

PESEL stosowany jest przez osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej oraz nie są podatnikami VAT. NIP natomiast jest wymagany dla osób fizycznych, prowadzących działalność gospodarczą, podatników VAT oraz płatników podatków i składek na ubezpieczenie społeczne. Ważne jest, aby zawsze używać odpowiedniego identyfikatora w zależności od charakteru prowadzonej działalności i statusu podatkowego.

Jak i kiedy nadawane są identyfikatory podatkowe NIP i PESEL?

NIP jest nadawany przez naczelnika urzędu skarbowego i jest wymagany dla osób fizycznych, prowadzących działalność gospodarczą (po zarejestrowaniu w CEIDG) oraz dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych (po złożeniu odpowiedniego formularza w urzędzie skarbowym). Numer PESEL natomiast jest nadawany z urzędu obywatelom polskim mieszkańcom Polski oraz cudzoziemcom, którzy zameldowali się na pobyt stały lub czasowy w Polsce. Obywatele polscy mieszkający za granicą mogą uzyskać PESEL na wniosek, jeśli potrzebują polskiego dokumentu tożsamości.