Każdy podatnik VAT, określany jako czynny, ma obowiązek płacenia podatku należnego, związanego z uzyskiwanymi przychodami, do urzędu skarbowego. Z podatkiem należnym powiązany jest podatek naliczony, który wpływa na zmniejszenie podatku należnego. Obydwa pojęcia bywają stosowane zamiennie, jednak oznaczają co innego. Poprawne ich zastosowanie może wpłynąć na poprawę sytuacji finansowej w przedsiębiorstwie. Czym więc różni się podatek należny od naliczonego?
Czym jest podatek należny?
Podatek VAT należny związany jest ze sprzedażą towarów lub usług i kierowany jest do Skarbu Państwa. Jego wysokość zależna jest od ceny netto, a także stawki podatku VAT. Wylicza się go, stosując wzór:
- podatek VAT = cena netto x stawka podatku VAT
Obowiązek podatkowy wchodzi w życie w momencie, w którym następuje dostawa towarów bądź wykonania usługi. Jeżeli usługodawca otrzymał przed dostawą zaliczkę, związaną z całym zamówienia bądź częścią, obowiązek podatkowy rozpoczyna się wówczas, gdy otrzymano te środki.
Czym jest podatek naliczony?
W prawie polskim istnieje zapis o możliwości zmniejszenia podatku należnego o podatek naliczony. Ten drugi stanowi kwotę, którą płaci właściciel przedsiębiorstwa z tytułu zakupionych towarów oraz usług, niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej. Podatek naliczony to m.in.:
- wysokość podatku płaconego przez przedsiębiorcę w związku z zakupem towarów lub usług, związanych z prowadzeniem działalności,
- suma podatku zawarta w dokumencie celnym, deklaracja importowa,
zwrot podatku w postaci zryczałtowanej, związany z kupnem produktów rolnych z opodatkowaną dostawą, - podatek należny, związany z wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów, dostawy towarów, w której przypadku to nabywca jest podatkiem, a także świadczenia usług, w których przypadku podatnikiem jest usługobiorca. Wówczas naliczony podatek należny może znaleźć się w rejestrze VAT zakupu i sprzedaży.
Jeżeli podatek naliczony jest większy od należnego, podatnik ma możliwość przeniesienia nadwyżki na kolejny okres rozliczeniowy. Zwrot na konto powinien nastąpić wówczas, gdy przedsiębiorstwo nie wykazuje sprzedaży w danym okresie.
Komu przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT?
Z możliwości odliczenia podatku VAT nie mogą skorzystać wszyscy przedsiębiorcy. Przysługuje ona jedynie czynnym podatnikom VAT. Opcja ta nie jest dostępna dla podmiotów, które nie prowadzą działalności gospodarczej oraz tych zwolnionych z podatku VAT.
Przepis ten nie dotyczy również każdej transakcji. W związku z tym koszty niezwiązane z prowadzeniem działalności nie stanowią podstawy do odliczenia podatku. Zaliczają się do tego również czynności nieuprawniające do zmniejszenia podatku należnego, czyli m.in. skorzystanie z usług gastronomicznych. Odliczyć od podatku nie można również darowizny, kupna paliwa do pojazdów osobowych, towarów i usług, których kupno udokumentowane jest dokumentem otrzymanym przed datą utraty zwolnienia.
Podatek należny a naliczony – kiedy można je odliczyć?
Odliczenie podatku wiąże się z czasem otrzymania faktury. Termin ten obowiązuje przez jeden z trzech następujących po sobie okresów rozliczeniowych (jeżeli rozliczenia VAT są miesięczne) bądź dwóch następujących po sobie okresów rozliczeniowych (jeżeli rozliczenia VAT są kwartalne). Jeżeli koszty zostały ujęte w dacie ich poniesienia, podatek VAT może być naliczony po zapłaceniu faktur kosztowych. Z kolei, jeżeli faktura zapłacona została jedynie częściowo – prawo do odliczenia VAT obowiązuje tylko od opłaconej części.
Należy pamiętać o zachowaniu określonych terminów. Jeśli zostaną one przekroczone – możliwość odliczenia podatku w okresie bieżącym nie będzie obowiązywała. Ponadto transakcje zaksięgowane będą w kwocie podanej w netto, w księdze przychodów i rozchodów. Można jednak zaksięgować faktury w miesiącu, kiedy odliczenie podatku VAT było zasadne oraz wykonać korektę pliku JPK_V7.
Podatnik, który rozlicza się na zasadach ryczałtu, ma możliwość zadziałać na zasadach podobnych, jak przedsiębiorca rozliczający się na ogólnych zasadach. Polega to na zaksięgowaniu faktury w miesiącu, kiedy odliczenie podatku VAT obowiązywało oraz wykonać korektę pliku JPK_V7. Może również nie księgować konkretnej transakcji w ogóle.
Możliwość pomniejszenia podatku należnego o wysokość podatku naliczonego zasadne jest w rozliczeniu za okres, w którym (w związku z nabytymi lub zaimportowanymi produktów i usług) powstał obowiązek podatkowy. Nie może to jednak nastąpić wcześniej niż w rozliczeniu za czas, kiedy przedsiębiorca otrzymał fakturę. Musi on więc kontrolować dwie daty, zarówno otrzymania produktu bądź wykonania usługi, jak również daty otrzymania faktury.
Dowiedz się więcej
Jesteś zainteresowany innymi tematami, istotnymi z punktu widzenia przedsiębiorcy, prowadzącego własną działalność gospodarczą? Zapoznaj się z pozostałymi wpisami blogowymi, które dla Ciebie przygotowaliśmy. Jeżeli potrzebujesz profesjonalnej pomocy ze strony specjalistów, zaznajomionych z tematem finansowania przedsiębiorstw, skontaktuj się z nami – wspólnie znajdziemy dla Ciebie najlepsze rozwiązanie.
Najczęściej zadawane pytania
Czym różni się VAT należny od VAT naliczonego?
VAT należny to podatek, który przedsiębiorca musi odprowadzić do Skarbu Państwa z tytułu sprzedaży towarów lub usług. Obliczany jest na podstawie ceny netto i stawki podatku VAT. VAT naliczony to z kolei podatek, który przedsiębiorca zapłacił przy zakupie towarów lub usług niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca ma możliwość odliczenia tego podatku od VAT należnego.
Kiedy przedsiębiorca ma prawo do odliczenia VAT naliczonego?
Prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje tylko czynnym podatnikom VAT, czyli tym, którzy są zarejestrowani jako płatnicy VAT. Przedsiębiorcy zwolnieni z VAT oraz osoby nieprowadzące działalności gospodarczej nie mają takiego prawa. Dodatkowo, nie wszystkie zakupy uprawniają do odliczenia VAT - wydatki niezwiązane z prowadzoną działalnością lub te, które są wykluczone z odliczeń (np. usługi gastronomiczne), nie dają prawa do odliczenia podatku.
Jakie są terminy na odliczenie VAT naliczonego i jakie dokumenty są potrzebne?
Odliczenie VAT naliczonego należy dokonać w terminie trzech kolejnych okresów rozliczeniowych dla rozliczeń miesięcznych, bądź dwóch dla rozliczeń kwartalnych, licząc od otrzymania faktury. Do odliczenia niezbędne są faktury dokumentujące zakup towarów lub usług. W przypadku częściowej zapłaty faktury, prawo do odliczenia VAT naliczonego dotyczy tylko opłaconej części. Jeśli termin na odliczenie zostanie przekroczony, możliwość odliczenia w danym okresie nie będzie już obowiązywać.
Chcesz z nami porozmawiać?
Z przyjemnością odpowiemy na wszystkie Twoje pytania!
+48 800 500 600
+48 22 130 21 30
Infolinia czynna: poniedziałek - piątek, 9:00 - 17:00
Wolisz kontakt mailowy?
Napisz do nas, czekamy na wiadomość od Ciebie!
Możesz również skontaktować się z nami poprzez formularz.
Zostaw swoje dane - odzwonimy
Zwykle odpowiadamy w ciągu kilku minut.